Το «άγχος» υποδηλώνει αίσθημα ασφυξίας που παραπέμπει σε αόριστο φόβο και συνδυάζεται με σωματική ένταση. Συνιστά εσωτερικό γεγονός και βιώνεται ως φόβος για έναν μελλοντικό είτε ακαθόριστο κίνδυνο, ο οποίος συνήθως συνδέεται με αποτυχία ή ντροπή. Όταν βιώνουμε άγχος οι καταστάσεις μας πολιορκούν, αντί εμείς οι ίδιοι να τις αντιμετωπίζουμε δημιουργικά. Το άγχος επηρεάζει την ποιότητα της ζωής μας, την κοινωνική προσαρμοστικότητα, την λειτουργικότητα στην εργασία και την καθημερινότητά μας, καθιστώντας μας ευάλωτους στην μελαγχολία και σε άλλα δεινά. Καθώς αποφεύγουμε καταστάσεις και εμπειρίες που συνδέονται με το άγχος (άγχος απόδοσης, άγχος εξέτασης, άγχος αβεβαιότητας, κρίσεις πανικού, κοινωνικό και γενικευμένο άγχος), επικρατεί το αίσθημα της στασιμότητος και του αδιεξόδου.

Κατά τον Rogers, κλειδί για την κατανόηση του άγχους αποτελεί η ασυμφωνία ανάμεσα στον πραγματικό και τον ιδανικό εαυτό. Όταν αποδεχόμαστε τον εαυτό μας υπό προϋποθέσεις, αισθανόματε ότι θα έπρεπε να είμαστε κάτι καλύτερο από αυτό που πραγματικά είμαστε, οπότε αναδύεται η εσωτερική δυσφορία που περιγράφεται ως άγχος. Ο θεραπευτής αποδεχόμενος απροϋπόθετα όλα τα βιώματα και τα συναισθήματα του θεραπευομένου, του παρέχει την δυνατότητα να υιοθετήσει και εκείνος την ίδια στάση βάζοντας τέλος στο αίσθημα της ασυμφωνίας του εαυτού, την αιτία του άγχους. 

Θα μπορούσαμε να διακρίνουμε δύο εσωτερικά επίπεδα όπου ενεργοποιείται το άγχος. Σε πρώτο επίπεδο εκδηλώνεται μία σύγκρουση ανάμεσα σε δύο πλευρές του εαυτού μας. Για παράδειγμα, η Ειρήνη λαχταρά την σύνδεση και την οικειότητα με τους άλλους ανθρώπους, αλλά την ίδια στιγμή αποφεύγει κάθε ευκαιρία που θα της έδινε την δυνατότητα να πραγματώσει την επιθυμία της, επειδή μία κριτική πλευρά του εαυτού της, της ψιθυρίζει ότι είναι αδέξια, άσχημη και αφρόντιστη, ότι θα εκτεθεί και θα την απορρίψουν. Μέσα από αυτήν την σύγκρουση εκδηλώνεται το κοινωνικό της άγχος.

Πίσω από αυτήν την σύγκρουση σοβεί μία βαθύτερη ρήξη, η οποία και την προκαλεί. Υπάρχει ένα κομμάτι του εαυτού που βιώνει έντονα συναισθήματα φόβου και/ή ντροπής, τα οποία έχουν παγιωθεί ήδη από τις πρώιμες σχέσεις με τους σημαντικούς μας άλλους. Ωστόσο την ίδια στιγμή αναπτύσσεται και ένα άλλο μέρος του εαυτού το οποίο έχει ταυτιστεί ασυνείδητα με τα πρόσωπα της παιδικής ηλικίας, τα οποία προκαλούν τα συναισθήματα του φόβου και/ ή της ντροπής. Αυτή η πλευρά του εαυτού μάς κρίνει αυστηρά ή μας φοβίζει και ταυτοχρόνως μας θέτει σε ετοιμότητα απέναντι σε νέους «κινδύνους» και «απειλές». Φοβάται ότι αν αποκαλυφθεί η βαθιά ανάγκη της άλλης πλευράς για αυτοβεβαίωση και εγγύτητα, θα εκτεθούμε ανεπανόρθωτα. Για παράδειγμα, η Ειρήνη φέρει μέσα της ένα γενικευμένο πρωτογενές αίσθημα ντροπής, το οποίο εγκαταστάθηκε από την σχέση με την μητέρα της, στον καθρέπτη της οποίας έβλεπε τον εαυτό της άσχημο, αδέξιο και ανίκανο. Παράλληλα αναπτύχθηκε ο εσωτερικός κριτής, ο οποίος εννοεί να την «προστατεύει» από τα πρωτογενή συναισθήματα της ντροπής.

Απώλεια, απόρριψη, απειλή, διαπροσωπικές ή ενδοπροσωπικές συγκρούσεις ενεργοποιούν ξανα τις πρωτογενείς ψυχικές μας συγκρούσεις, πυροδοτώντας ένα άγχος το οποίο παρεμβαίνει στα σχέδια της ζωής μας και μας προκαλεί αισθήματα στασιμότητος και κατάθλιψης.

Η θεραπευτική αλλαγή έγκειται σε μία ενσυναισθητική και φροντιστική θεραπευτική σχέση, αφετηρία για την επεξεργασία της εσωτερικής εμπειρίας του πελάτη. Θεραπευτής και πελάτης εμβαθύνουν στα δύο επίπεδα των συγκρούσεων που προκαλούν το άγχος. Το άγχος δεν υποχωρεί εαν δεν εισδύσουν μαζί στον υποκείμενο φόβο που καθορίζει την κριτική πλευρά, εαν δεν ανιχνεύσουν τα συναισθήματα της ντροπής και του φόβου, καθώς και το αίσθημα του ευάλωτου που συνήθως ριζώνει σε συναιθηματικές εκκρεμότητες με τους σημαντικούς μας άλλους. Τέλος, πελάτης και θεραπευτής εστιάζουν στις βαθύτερες ανάγκες της πλευράς για αυτοβεβαίωση, για σύνδεση, για οικειότητα και ασφάλεια.